Fakt

Kim był Nicholas Winton i dlaczego wywiózł 669 dzieci z Czechosłowacji w latach 1938–39?

Share

Nicholas Winton (1909–2015) był maklerem urodzonym w West Hampstead w Londynie. Jego rodzice mieli pochodzenie żydowsko-niemieckie, ale zdecydowali, że syn zostanie ochrzczony w kościele anglikańskim. Od grudnia 1938 roku do września 1939 roku Winton pracował z przyjaciółmi i znajomymi w Pradze i w Londynie, organizując transport i przyjęcie dzieci zagrożonych w myśl nazistowskich praw rasowych, które zostały wprowadzone w Czechosłowacji po inwazji przez Niemcy w marcu 1939 roku.

Winton został poproszony o przybycie do Pragi przez swojego przyjaciela Martina Blake’a, nauczyciela w szkole Westminster School i członka British Committee for Refugees from Czechoslovakia (brytyjskiego komitetu ds. uchodźców z Czechosłowacji). Blake przedstawił Wintona Doreen Wariner, która pokazała mu przepełnione obozy dla uchodźców. Pracując z hotelowego pokoju — często słuchając wniosków przy goleniu — Winton zbierał aplikacje. Do Londynu wrócił z nazwiskami dzieci i spędzał wieczory i weekendy na zbieraniu pieniędzy oraz rekrutowaniu rodzin zastępczych. Uważał, że do łamiącej układ monachijski z września 1938 roku inwazji nazistów na Czechosłowację zostało niewiele czasu.

Pierwszy transport dzieci z Pragi wyleciał 14 marca 1939 roku, w przeddzień najazdu III Rzeszy na Czechosłowację, w wyniku której ziemie czeskie zostały włączone do Niemiec oraz utworzone zostało marionetkowe państwo Słowacji. Od marca do sierpnia Winton wraz z przyjaciółmi zorganizowali dalszych siedem transportów kolejowych. Ostatni transport wyjechał z Pragi 2 sierpnia 1939 roku, miesiąc przed wybuchem II wojny światowej.

Praca Wintona pozostawała w większości nieznana do końca lat 80., kiedy to jego żona Grete znalazła notatnik z danymi 669 dzieci, którym pomógł. W 1988 roku w programie stacji BBC zatytułowanym That’s Life Winton został przedstawiony tym, którym pomógł, a także brytyjskiej opinii publicznej. Za zasługi dla ludzkości Winton otrzymał tytuł szlachecki w 2002 roku. Na pytanie o decyzję o ratowaniu tak wielu osób odparł, że coś trzeba było zrobić. Cytował słowa Doreen Wariner wypowiedziane w 1938 roku w Pradze: „Słuchaj, jeśli cokolwiek można zrobić, może zechcesz spróbować to zrobić”. Winton zmarł w 2015 roku w wieku 106 lat.

Do you have a question about the Holocaust?



Masz pytania na temat Holokaustu?

Zadaj je tutaj