Ustawy i działania wymierzone w Żydów można podzielić na trzy okresy lub fazy: prześladowania i przymusowa emigracja niemieckich i austriackich Żydów w latach 1933–39, okres zamykania w gettach i represji na terenach wschodnich okupowanych przez Niemcy w latach 1939–41, i wreszcie faza systemowej eksterminacji od połowy 1941 roku do zakończenia wojny. Badacze spierają się co do motywacji oraz intencji towarzyszących tym ustawom.
Pierwotnie, w latach 40. i 50., badacze przyjmowali perspektywę [internacjonalistyczną], która zakładała, że eksterminacja Żydów wynikała z osobistej nienawiści Hitlera. Twierdzili, że spójność jego wystąpień przeciw Żydom, od samych początków jego politycznej działalności w 1919 roku aż po jego „testament” z 1945 roku, sugeruje, że doszedł do władzy z bardzo klarownym celem co najmniej wyeliminowania Żydów z Niemiec.
Z czasem jednak naukowcy zauważyli potrzebę [funkcjonalistycznej] interpretacji, która uwzględniała wysiłki społeczeństwa niemieckiego w celu eliminacji Żydów z codziennego życia Niemców poprzez coraz bardziej opresyjne ustawy i [kumulacyjną radykalizację]. Badacze ci zwracali również uwagę na plany zachęcające lub wymuszające emigrację Żydów z Niemiec w późnych latach 30. oraz wskazywali, że reszta świata nie zaoferowała bezpiecznej przystani tysiącom ludzi, którzy zdecydowali się wyjechać. Wysiłki międzynarodowe zmierzające do rozwiązania kryzysu uchodźców były podejmowane bez przekonania, a ich forma była całkowicie nieadekwatna.
Po wybuchu wojny sytuacja niemieckich Żydów uległa pogorszeniu, a ci w nowo podbitych terytoriach okupowanej Polski często trafiali do gett. Jednakże po inwazji na Związek Radziecki w czerwcu 1941 roku do deportacji Żydów z Niemiec doszła również działalność Einsatzgruppen, rozszerzenie istniejących obozów takich jak Auschwitz oraz utworzenie obozów śmierci. Mimo iż nie istnieje żaden oficjalny dokument potwierdzający, że Hitler wydał rozkaz „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, co nie pozwala na ustalenie dokładnej daty, przyjmuje się, że lato 1941 roku jest początkiem systemowego programu mordowania.
[intencjonalizm: przekonanie, że naziści działali na podstawie długoterminowego planu identyfikacji, koncentracji i wreszcie wymordowania Żydów, który został opracowany przed objęciem przez nich władzy w 1933 r.]
[funkcjonalizm: argument, że wiele decyzji o mordowaniu podejmowanych było w reakcji na wyzwania lokalne oraz niewystarczającą ilość mieszkań czy żywności, a za ich podjęcie odpowiadają niżsi rangą oficerowie SS, a nie kierownictwo centralne.]
[kumulacyjna radykalizacja: termin ukuty przez niemieckiego historyka Hansa Mommsena do opisania, jak niemieckie firmy, organizacje zawodowe, a nawet władze lokalne przekraczały dyrektywy reżimu nazistowskiego, wykluczając Żydów ze społeczeństwa niemieckiego.]
