Rita Levi-Montalcini 1909 yılında, Turin, İtalya’da bir Sefarad Yahudi ailesinde dünyaya geldi. İtalya’nın faşist lideri Mussolini’nin 1938 yılında Yahudi karşıtı kanunları yürürlüğe koymasının ardından Turin Üniversitesi’nden atıldı.
Irk kanunları, Montalcini’nin İtalya’da yüksek öğrenim görmesini engellemekteydi. 1939 yılında, Brüksel’deki Nörolojik Araştırma Enstitüsü’nün davetlisi olarak bir araştırma projesinde yer almak üzere Belçika’ya gitti. Orada geçirdiği zaman, İtalya’nın Almanlar tarafından işgal edileceği korkusu ile aynı yıl ülkeye dönmesi nedeniyle kısaydı.
Ailesi iki seçenekle karşı karşıyaydı: Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmek veya Mussolini’nin ırk kanunlarının hüküm sürdüğü İtalya’da kalmak. Aile, ikinci seçeneği tercih ederek İtalya’da kaldı fakat Turin’i terk etti. Rita, Floransa’ya vardıklarında araştırmasına devam etmek üzere yatak odasında bir laboratuvar kurdu.
“Mussolini’ye, aşağı bir ırktan olduğumu söylediği için teşekkür etmeliyim. Sayesinde, üniversite enstitülerinde olmasa bile yatak odamda çalışmanın verdiği mutluluğa eriştim.”
İtalya’nın Eylül 1943 yılında Almanlar tarafından işgali ile, ülkenin kuzeyindeki Yahudilerin çoğu toplanarak Auschwitz’e gönderildi. Akademisyenler, Eylül 1943 ve savaşın Mart 1945’te sona ermesi arasında, İtalya’dan yaklaşık 10.000 Yahudi’nin toplama kamplarına gönderildiğini iddia etmektedir. Bunların çoğu — yaklaşık 7700 kişi — genellikle Auschwitz’te olmak üzere öldürülmüştür.
Rita’nın ailesi, İtalya’nın Ağustos 1944’te özgürlüğüne kavuşmasına dek Yahudi olmayan ailelerin desteğini aldıkları Floransa’da yer altında saklanmak zorunda kaldı.
Rita Levi-Monaltcini, 1986 yılında sinir büyümesi faktörünün keşfi nedeniyle Fizyoloji veya Tıp alanında Nobel Ödülü’nü kazandı. İlerleyen yıllarda, Afrikalı genç bilim kadınları için bir araştırma burs programı oluşturdu. 2012 yılında 103 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.
Kaynak: Dünya Yahudi Kongresi
